Fizjologia żywienia
| Odpowiedzialność: | redakcja naukowa Hanny Krauss ; autorzy Zuzanna Chęcińska-Maciejewska [i 21 pozostałych]. |
| Hasła: | Dietetyka Fizjologia Odżywianie Trawienie (fizjol.) Podręczniki akademickie |
| Adres wydawniczy: | Warszawa : PZWL, 2020. |
| Wydanie: | Wydanie I - 1 dodruk. |
| Opis fizyczny: | 409 stron : ilustracje ; 24 cm. |
| Uwagi: | Nazwy autorów na stronach V-VII. Bibliografia przy rozdziałach. Indeks. |
| Twórcy: | Krauss, Hanna. Redakcja. |
| Skocz do: | Dodaj recenzje, komentarz |
- 1. Fizjologia układu pokarmowego – Magdalena Gibas-Dorna, Hanna Krauss 1
- 1.1. Wprowadzenie 1
- 1.2. Budowa, motoryka i funkcja przewodu pokarmowego 2
- 1.3. Jama ustna 4
- 1.3.1. Wydzielanie, skład i rola śliny 5
- 1.3.2. Język 7
- 1.3.3. Uzębienie 7
- 1.4. Gardło 8
- 1.5. Przełyk 8
- 1.6. Żołądek 9
- 1.6.1. Budowa i funkcje 9
- 1.6.2. Sok żołądkowy – wydzielanie, skład, rola 11
- 1.7. Jelito cienkie 13
- 1.7.1. Sok jelitowy – wydzielanie, skład, rola 14
- 1.7.2. Wchłanianie składników pokarmowych 14
- 1.8. Trzustka 16
- 1.8.1. Budowa i funkcje 16
- 1.8.2. Sok trzustkowy – wydzielanie, skład, rola 17
- 1.9. Wątroba, żółć 17
- 1.10. Jelito grube 19
- 1.11. Podsumowanie 24
- Piśmiennictwo 24
- 2. Fizjologia tkanki tłuszczowej – Oskar Wojciech Wiśniewski 25
- 2.1. Charakterystyka ogólna poszczególnych rodzajów tkanki tłuszczowej 25
- 2.2. Biała tkanka tłuszczowa 27
- 2.2.1. Metabolizm lipidów 27
- 2.2.2. Funkcja wydzielnicza – adipokiny 31
- 2.3. Brązowa tkanka tłuszczowa 43
- 2.3.1. Termogeneza 43
- 2.3.2. Funkcja wydzielnicza – batokiny 45
- 2.4. Brązowienie adipocytów 48
- 2.4.1. Aktywatory 49
- 2.4.2. Inhibitory 49
- 2.4.3. Implikacje kliniczne 49
- 2.5. Podsumowanie 55
- Piśmiennictwo 56
- 3. Regulacja gospodarki wodno-elektrolitowej organizmu – Leszek Niepolski 59
- 3.1. Zawartość wody w organizmie 59
- 3.2. Rozmieszczenie wody w poszczególnych przestrzeniach – przedziały wodne 60
- 3.3. Skład elektrolitowy płynów ustrojowych 61
- 3.4. Podstawowe prawa rządzące gospodarką wodno-elektrolitową 61
- 3.4.1. Prawo elektroobojętności płynów ustrojowych (prawo Gamble’a) 61
- 3.4.2. Prawo izomolalności (izoosmolalności) płynów ustrojowych 63
- 3.4.3. Prawo izojonii 63
- 3.5. Regulacja izotonii płynów ustrojowych 64
- 3.5.1. Mechanizm wytwarzania wolnej wody na poziomie nerek 64
- 3.5.2. Regulacja pragnienia 65
- 3.6. Regulacja fizjologicznych wielkości przestrzeni wodnych – kontrola izowolemii 65
- 3.7. Bilans wodny 67
- 3.7.1. Przyjmowanie wody 68
- 3.7.2. Utrata wody 69
- 3.8. Kliniczne postacie zaburzeń gospodarki wodnej i sodowej 69
- 3.8.1. Odwodnienie izotoniczne 70
- 3.8.2. Odwodnienie hipotoniczne (zespół niedoboru sodu) 70
- 3.8.3. Odwodnienie hipertoniczne (niedobór wolnej wody) 70
- 3.8.4. Przewodnienie izotoniczne 71
- 3.8.5. Przewodnienie hipotoniczne (zatrucie wodne) 71
- 3.8.6. Przewodnienie hipertoniczne 71
- 3.9. Podaż płynów w wybranych sytuacjach klinicznych 71
- 3.9.1. Nawodnienie podczas wysiłku fizycznego 72
- 3.9.2. Nawodnienie osób starszych 72
- 3.9.3. Nawodnienie chorych na cukrzycę 73
- Piśmiennictwo 73
- 4. Zapotrzebowanie energetyczne organizmu – Emilia Korek 75
- 4.1. Definicja przemiany materii 75
- 4.2. Wartość energetyczna składników odżywczych 76
- 4.2.1. Równoważniki energetyczne fizyczne 76
- 4.2.2. Równoważniki energetyczne fizjologiczne 76
- 4.3. Zapotrzebowanie na energię 77
- 4.4. Podstawowa przemiana materii 77
- 4.4.1. Definicja 77
- 4.4.2. Czynniki wpływające na wielkość podstawowej przemiany materii 77
- 4.5. Ponadpodstawowa przemiana materii 79
- 4.5.1. Definicja 79
- 4.5.2. Czynniki wpływające na wielkość ponadpodstawowej przemiany materii 79
- 4.6. Całkowita przemiana materii 81
- 4.6.1. Definicja 81
- 4.6.2. Metody określania wartości całkowitej przemiany materii 81
- 4.6.3. Inne metody określania wydatku energetycznego organizmu 83
- 4.7. Bilans energetyczny 84
- 4.7.1. Bilans energetyczny dodatni 84
- 4.7.2. Bilans energetyczny ujemny 84
- Piśmiennictwo 85
- 5. Rola tłuszczów, białek i węglowodanów w organizmie człowieka – Paweł Antoni Kołodziejski, Ewa Pruszyńska-Oszmałek, Maciej Sassek 87
- 5.1. Charakterystyka i znaczenie lipidów 87
- 5.1.1. Tłuszcze 87
- 5.1.2. Kwasy tłuszczowe 88
- 5.1.3. Triglicerydy (triacyloglicerole, TG) 94
- 5.1.4. Fosfolipidy 94
- 5.1.5. Cholesterol 98
- 5.1.6. Transport lipidów w surowicy 99
- 5.1.7. Zaburzenia metabolizmu lipoprotein 102
- 5.2. Charakterystyka i znaczenie białek 103
- 5.2.1. Aminokwasy 103
- 5.2.2. Synteza białek 109
- 5.2.3. Rozkład białek 109
- 5.2.4. Białka jako źródło energii 109
- 5.3. Charakterystyka i znaczenie węglowodanów 111
- 5.3.1. Węglowodany – rodzaje i cechy 111
- 5.3.2. Podstawowe procesy biochemiczne, w których biorą udział węglowodany 116
- 5.3.3. Od obiadu do energii w ATP 117
- Piśmiennictwo 118
- 6. Rola makroelementów, mikroelementów i witamin w organizmie człowieka – Paweł Antoni Kołodziejski, Ewa Pruszyńska-Oszmałek, Maciej Sassek 121
- 6.1. Definicja makroelementów i mikroelementów 121
- 6.2. Najważniejsze ogólne funkcje makroelementów, mikroelementów i pierwiastków śladowych 121
- 6.3. Rola wybranych makroelementów i mikroelementów 122
- 6.3.1. Makroelementy 122
- 6.3.2. Mikroelementy 124
- 6.3.3. Witaminy 127
- Piśmiennictwo 131
- 7. Regulacja pobierania pokarmu – Emilia Korek 133
- 7.1. Rola podwzgórza w regulacji pobierania pokarmu 133
- 7.2. Krótkoterminowa i długoterminowa regulacja pobierania pokarmu 134
- 7.3. Rola greliny w regulacji pobierania pokarmu 135
- 7.4. Rola leptyny w regulacji pobierania pokarmu 137
- 7.5. Rola insuliny w regulacji pobierania pokarmu 138
- 7.6. Rola peptydów przewodu pokarmowego w regulacji pobierania pokarmu 138
- 7.6.1. Cholecystokinina 138
- 7.6.2. Peptyd YY 139
- 7.6.3. Glukagonopodobny peptyd 1 139
- 7.6.4. Oksyntomodulina 140
- 7.7. Rola składników pokarmowych w regulacji sytości 140
- 7.7.1. Zdolności sycące białek 141
- 7.7.2. Zdolności sycące węglowodanów i błonnika pokarmowego 141
- 7.7.3. Zdolności sycące tłuszczów 142
- Piśmiennictwo 143
- 8. Regulacja masy ciała – Hanna Krauss, Zuzanna Chęcińska-Maciejewska, Paweł Maćkowiak 145
- 8.1. Mechanizmy regulujące pobór pokarmu 145
- 8.2. Czynniki regulujące skład ciała i jego proporcje 149
- 8.2.1. Czynniki modyfikowalne i niemodyfikowalne 149
- 8.2.2. Hormony o ważnym znaczeniu dla regulacji masy ciała 150
- 8.3. Nadwaga i otyłość 156
- 8.3.1. Wskaźniki otyłości 156
- 8.3.2. Konsekwencje otyłości 157
- 8.3.3. Przyczyny otyłości 158
- 8.3.4. Aktywność fizyczna 161
- 8.3.5. Magazynowanie tkanki tłuszczowej 163
- 8.3.6. Głodówka 163
- 8.3.7. Racjonalna redukcja masy ciała 166
- 8.3.8. Utrzymanie prawidłowej masy ciała 168
- 8.4. Niedożywienie 169
- 8.4.1. Marasmus 170
- 8.4.2. Kwashiorkor 171
- 8.4.3. Metody służące do oceny stanu odżywienia 171
- Piśmiennictwo 174
- 9. Wpływ sposobu odżywiania na układ immunologiczny – Ewelina Ewa Książek, Hanna Krauss, Alina Grochowalska, Zuzanna Chęcińska-Maciejewska 177
- 9.1. Istota odpowiedzi immunologicznej 177
- 9.2. Układ immunologiczny błon śluzowych 182
- 9.2.1. Budowa bariery ochronnej GALT 183
- 9.2.2. Komórki immunokompetentne GALT 185
- 9.3. Składniki żywności jako czynnik stymulujący układ odpornościowy 186
- 9.3.1. Przeciwzapalne właściwości kwasów tłuszczowych 186
- 9.3.2. Rola olejów rybich w stymulowaniu funkcji układu odpornościowego 191
- 9.3.3. Immunostymulatory roślinne193
- 9.3.4. Immunomodulujące właściwości β-glukanu 200
- 9.3.5. Cytrusowe flawonoidy i olejki eteryczne 201
- 9.3.6. Właściwości lecznicze produktów pszczelich 203
- Piśmiennictwo 206
- 10. Funkcje i znaczenie mikrobioty jelitowej – Ewelina Swora-Cwynar, Aneta Miżdal, Agnieszka Pompecka, Jacek Karczewski, Agnieszka Dobrowolska 213
- 10.1. Mikrobiota jelitowa – charakterystyka ogólna 213
- 10.2. Kształtowanie się mikrobioty jelitowej 215
- 10.3. Dieta a skład mikrobioty jelitowej 216
- 10.4. Dysbioza jelitowa we wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego 218
- 10.5. Probiotyki, prebiotyki, kwasy ω-3 219
- 10.6. Przeszczep mikrobioty jelitowej 225
- 10.6.1. Metodologia transferu mikrobioty jelitowej 226
- 10.6.2. Potencjalne korzyści i zagrożenia płynące z przeszczepu mikroflory jelitowej 227
- Piśmiennictwo 228
- 11. Czynniki żywieniowe wpływające na kształtowanie mikrobioty przewodu pokarmowego – Ewelina Ewa Książek, Zuzanna Chęcińska-Maciejewska, Alina Grochowalska, Hanna Krauss 231
- 11.1. Wprowadzenie 231
- 11.2. Mikrobiota przewodu pokarmowego 232
- 11.3. Rola mikrobioty jelitowej 235
- 11.4. Czynniki żywieniowe wpływające na mikrobiotę jelitową 237
- 11.5. Węglowodany, białka i tłuszcze 238
- 11.6. Bakterie fermentacji mlekowej i probiotyki 238
- 11.7. Prebiotyki 244
- 11.8. Polifenole 246
- Piśmiennictwo 248
- 12. Podstawowe informacje na temat jakości żywienia w różnych okresach życia człowieka – Magdalena Warchoł 251
- 12.1. Wprowadzenie 251
- 12.2. Programowanie metaboliczne 251
- 12.3. Żywienie w okresie przedkoncepcyjnym i w ciąży 254
- 12.3.1. Okres przedkoncepcyjny 254
- 12.3.2. Ciąża 258
- 12.4. Żywienie w 1. roku życia 264
- 12.4.1. Karmienie piersią 264
- 12.4.2. Produkty zastępujące mleko kobiece 269
- 12.4.3. Rozszerzanie diety 271
- 12.5. Żywienie dzieci między 1. a 3. rokiem życia 280
- 12.6. Żywienie dzieci i młodzieży 286
- 12.6.1. Białko 291
- 12.6.2. Tłuszcze 294
- 12.6.3. Węglowodany 295
- 12.6.4. Błonnik 296
- 12.7. Żywienie zdrowych dorosłych 299
- 12.8. Żywienie osób starszych 302
- Piśmiennictwo 308
- 13. Żywienie osób aktywnych fizycznie – Ewa Śliwicka, Magdalena Warchoł 311
- 13.1. Wprowadzenie 311
- 13.2. Potrzeby energetyczne sportowców 312
- 13.2.1. Ujemny bilans energetyczny 315
- 13.2.2. Dodatni bilans energetyczny 317
- 13.2.3. Składniki pokarmowe w diecie osób aktywnych fizycznie 317
- 13.3. Żywienie sportowców w wieku rozwojowym 331
- 13.3.1. Specyficzne potrzeby żywieniowe 331
- 13.3.2. Zapotrzebowanie energetyczne 332
- 13.3.3. Makroskładniki 334
- 13.4. Suplementy 335
- Piśmiennictwo 337
- 14. Wybrane nowości dietetyczne w świetle doniesień naukowych – Izabela Janik, Zuzanna Chęcińska-Maciejewska, Hanna Krauss 339
- 14.1. Wprowadzenie 339
- 14.2. Nasiona chia (Salvia hispanica) 340
- 14.2.1. Zawartość białka 341
- 14.2.2. Zawartość tłuszczu 342
- 14.2.3. Zawartość błonnika 343
- 14.2.4. Aktywność antyoksydacyjna nasion chia 344
- 14.2.5. Zastosowanie praktyczne nasion szałwii hiszpańskiej 346
- 14.3. Jagody goji (Lycium barbarum) 347
- 14.3.1. Kompleks polisacharydowy jagód goji (Lycium barbarum polysaccharides, LBP) 348
- 14.3.2. Składniki bioaktywne 349
- 14.3.3. Właściwości prozdrowotne owoców Lycium barbarum 350
- 14.3.4. Bezpieczeństwo spożycia jagód goji 351
- 14.3.5. Interakcje jagód goi z lekami 352
- 14.4. Młody jęczmień (Hordeum vulgare) 353
- 14.4.1. Skład chemiczny oraz aktywność antyoksydacyjna 353
- 14.4.2. Udokumentowane właściwości młodego jęczmienia 354
- 14.5. Zielona kawa (Coffea sp.) 356
- 14.5.1. Zawartość składników bioaktywnych oraz aktywność antyoksydacyjna 358
- 14.5.2. Udokumentowane działanie zielonej kawy 359
- 14.6. Baobab afrykański (Adansonia digitata) 361
- 14.7. Morwa biała (Morus alba) 362
- 14.8. Yacon (jakon, Smallanthus sonchifolius) 364
- 14.9. Spirulina (Arthrospira maxima) 364
- 14.10. Maqui (Aristotelia chilensis) 365
- Piśmiennictwo 367
- 15. Alternatywne zamienniki cukru i ich wpływ na zdrowie człowieka – Klaudia Cugini, Hanna Krauss 371
- 15.1. Wprowadzenie 371
- 15.2. Sacharoza 371
- 15.3. Fruktoza 372
- 15.4. Wysokofruktozowy syrop kukurydziany (high fructose corn syrup, HFCS) 374
- 15.5. Stewia 375
- 15.6. Polialkohole 377
- 15.7. Sztuczne substancje słodzące (non-nutritive sweeteners, NNS) 379
- Piśmiennictwo 381
- 16. Genomika żywienia – Ewa Miller-Kasprzak 383
- 16.1. Wprowadzenie 383
- 16.2. Nutrigenetyka – droga od genu do diety 384
- 16.2.1. Międzyosobnicza zmienność informacji genetycznej 384
- 16.2.2. Badania z obszaru nutrigenetyki 384
- 16.3. Nutrigenomika – droga od diety do genu 386
- 16.3.1. Substancje bioaktywne 387
- 16.3.2. Choroby dietozależne 389
- 16.3.3. Badania z obszaru nutrigenomiki 389
- 16.3.4. Epigenetyka w badaniach nutrigenomicznych 390
- 16.4. Genomika żywienia – przyszłość i kontrowersje 391
- 16.5. Podsumowanie 393
- Piśmiennictwo 393
- Skorowidz 395
Zobacz spis treści
Sprawdź dostępność, zarezerwuj (zamów):
(kliknij w nazwę placówki - więcej informacji)